کودکان ما در حال رشد در دنیایی هستند که تکنولوژی در آن روز به روز در حال افزایش است. در حقیقت کودکان ما اکنون به عنوان “نسل شبکه” شناخته میشوند. با کنسول‌های بازی، آیفون‌ها، اینترنت ، سیستم پیام کوتاه ، اسکایپ، پادکست‌ها و وبلاگ‌ها بزرگ شده‌اند. بر اساس گزارشی از مرکز USA Annenberg کودکان از وصل بودن و استفاده مداوم از تکنولوژی آسیب می‌بینند. خب چگونه پدر و مادرها می‌توانند کودکان را دور از تاثیرات مضر تکنولوژی نگه دارند. فعالیت‌های کاردستی و هنر یک فرصت عالی است.
کاردستی چیست ؟
به چیزی که از فعالیت و همکاری و هماهنگی توسط ذهن و چشم و دست ساخته می شود کار دستی می گویند. این فعالیت جذاب و سرگرم کننده دو جنبه دارد: آموزشی و پرورشی.
وظیفه والدین تشویق کودک است, در ابتدا ممکن است کاردستی هایش زیبایی چندانی نداشته باشد ولی بهترین هنرمندان هم از ابتدا آثار زیبایی خلق نمی کردند بلکه آثار زیبای آنان نتیجه تمرین و ممارست آن هاست پس با تمرین بیشتر و تشویق شما والدین کاردستی ها و آثار دیگر کودک می تواند به مرور زیبا و پیچیده تر شود .
قبل از ساخت کار دستی توسط کودک سعی کنید ابتدا او را با وسایل کارش آشنا نمایید .
هر چند بهتر است اول نظر کودک را بپرسید ) راجع به وسایل کاردستی اش ( مثال از او بپرسید این کاغذ چه رنگی است به نظرت می توان چه چیزی را با آن ساخت . اگر مستقیما و سریع جواب نداد او را تشویق به پاسخ دادن کنید . اجازه بدهید کودک فکر کند این یکی از راه های بی نظیر برای تقویت خلاقیت و تفکر کودک است .
توجه به آزادی عمل با کاردستی برای کودکان
کودکان در اجرای فعالیت کاردستی باید آزادی عمل داشته باشند والدین نباید در عملکرد آن ها دخالتی داشته باشند . خود کودک باید اشکال را بکشد ، قیچی کند ، وصل کند ، بچسباند ، گره بزند و در نهایت آن را کامل کند .به هیچ وجه آزادی عمل کودکان نباید محدود گردد .
هنر برای سلامت روح لازم است .
برای تربیت یک انسان سالم نیازمند کارهای هنری از جمله موسیقی ، نقاشی ، صنایع دستی کار دستی و…. هستیم . هدف از این آموزش ها تربیت یک موزیسین و نقاش نیست بلکه هدف نهایی تربیت یک شخص سالم از جنبه روحی و روانی می باشد .
در ساخت کار دستی مهم کار کودک است نه زیبایی آن
فواید انجام کاردستی در کودکان
۱٫ باعث افزایش مهارت های حرکتی و ارتباطی در آنان می شود.
هنر و کار دستی معمولا نیاز به استفاده از دست ها به طور هماهنگ دارند. همزمان با این که باید ذهن نیز به کار گرفته شود. انجام این دو در کنار یکدیگر باعث می شود که فرزند شما بتواند در ذهن و دست خود هماهنگی ایجاد کند. مثلا نقطه کشیدن روی کاغذ و قیچی کردن روی خط باعث افزایش دقت او خواهد شد و باعث می شود که از این کار لذت نیز ببرند. این تمرین به آن ها کمک می کند که هرچه سریع تر در فعالیت هایی مثل بستن بند کفش ، لباس پوشیدن و استفاده از لوزام هنری پرورش پیدا کنند.
۲٫ به آن ها کمک می کند که خودشان را نشان دهند.
کودکان تمایل دارند که خودشان را برای هر چیزی که در اطرافشان اتفاق می افتد، نشان دهند. آن ها دوست دارند که در انجام امور سهمی داشته باشند. پس وقتی که از مهارت طبیعی خود استفاده می کنند، یعنی این که توانسته اند خودی نشان دهند و به دیگران ثابت کنند که توانمند هستند و در نتیجه اعتماد بنفس آن ها در نشان دادن افکار، نظرات و تمایلات در آینده نیز افزایش می یابد.
۳٫ خلاقیت آن ها را افزایش می دهد.
یکی از راه های افزایش خلاقیت در کودکان ساختن کاردستی توسط اوست در ابتدا ممکن است کودک کاردستی هایی بسازد که تقلیدی از یک فیلم یا از والدین این مورد هیچ اشکالی ندارد زیرا او در آغاز کار است و تقلید هیچ ضرری برای او ندارد بعد کم کم کار دستی هایی می سازد که ساخته ذهن و خلاقیت اوست .
۴٫ به او کمک می کند تا مهارت های دیگرش را نیز ارتقا دهد.
کودکان معمولا سعی می کنند که با در دست گرفتن یک مداد به کشیدن چیزهای عجیب و غریب بپردازند. آن ها کنترل مدادی که در دست گرفته اند را ندارند اما زمانی که شروع به انجام کار می کنند، می توانند الگویی هایی را در ذهن خود شکل دهند و در نتیجه یاد می گیرند که چگونه با کارهای جدید آشنا شوند و مهارت های مختلف را در خود ارتقا دهند. می توانید از مداد های ژلی رنگارنگ در اختیار کودک خود قرار دهید تا لذت آن ها را دو چندان کنید.
۵٫ به آن ها نقد کردن را یاد می دهد.
هنر یعنی وارد شدن به احتمالات و انتخاب های بی انتها. تمام رنگ و لعاب های موجود در هنر حتی کشیدن یک سگ و گربه ساده نیز می تواند ما را به این فرصت های بی انتها ببرد. این کار باعث می شود که کودک شما کم کم ایرادهای کار خود را بفهمد و در نتیجه فکر او به طور ناخوداگاه شروع به نقد کار خود و دیگران می کند و باعث می شود که هر موضوعی را به سادگی نپذیرد و حرفی برای گفتن داشته باشد.
۶٫ به آن ها فرصت اجتماعی بودن را می دهد.
هنر و کاردستی زمینه ای عالی را برای کودکان به وجود می آورد تا بتوانند هیجانات مختلف را تجربه کنند که تابه حال درکی از آن ها نداشته بودند. زمانی که خلاقیت کودکان بالا رود، کم کم اعتماد بنفس قرار گرفتن را در جامعه پیدا می کنند و در نتیجه می توانند با انسان های اطراف ارتباط برقرار کنند و به یک فرد اجتماعی و سالم تبدیل شوند. کودکان به طور ذاتی کنجکاو هستند ، فرصت ساخت کاردستی به آن ها میدانی می دهد تا بتوانند حس کنجکاوی خود را ارضا کنند.
۷٫ کاردستی ارتباط بین چشم ها و دست ها را افزایش می دهد.
هنر و کاردستی اغلب به دستان و چشمان تیز نیاز دارد. زمانی که کودک شروع به ساخت کاردستی می کند ، کم کم می تواند این ارتباط و این سرعت و هماهنگی را بین چشمان و دستان خود افزایش دهد و در نتیجه در انجام امور دیگر نیز موفق تر عمل خواهد کرد.
۸٫ اعتماد بنفس را افزایش می دهد.
هنر و کاردستی احساس بزرگ بودن را در کودکان به وجود می آورد. انگار که چیزی را به دست آورده اند و در نتیجه این موضوع باعث افزایش عزت نفس و اعتماد بنفس در آن ها می شود که در آینده نیز با آن ها همراه خواهد شد.
۹٫ مهارت های تصمیم گیری را افزایش می دهد.
حل کردن چالش های هنری به کودک کمک می کند که بتواند تصمیمات تاثیرگزار و صحیحی بگیرد. توانایی تصمیم گیری کودک را افزایش می دهد و باعث می شود که راحت تر از پس حل مشکلات در زندگی بربیاید.
۱۰٫ حافظه را افزایش می دهد.
کودکان با ساخت کاردستی جدا از یادگیری شکل ها و رنگ های جدید ، می توانند الگوها و مفاهیمی جدید را بیاموزند. بعضی از کاردستی ها نیاز به طراحی های پیچیده بصری دارد و عادت خوب نگاه کردن را در کودکان افزایش می دهد.
۱۱٫ انعطاف پذیری را افزایش می دهد.
بیشتر کاردستی ها را می توان از چند طریق انجام داد. هنر برعکس ریاضی است که می توان طرق مختلف را برای آن امتحان کرد. این گوناگونی در انجام روش ها باعث می شود که انعطاف پذیری کودک شما افزایش پیدا کند. این کار همچنین به کودک کمک می کند که در شرایط مختلف زندگی بتواند احتمالات مختلف را بررسی کند.
انواع کاردستی ها
۱٫کار با گواش و آبرنگ
۲٫کار با گل و دستگاه سفالگری
۳٫کار با وسایل دور ریختنی ( رول دستمال کاغذی ، جعبه دستمال کاغذی ، سر بطری های پلاستیکی ، چوب بستنی ، شانه تخم مرغ و… ) بدین وسیله هم می توان فرهنگ صرفه جویی را به کودک آموخت و هم باعث خلاقیت و ابتکار در کودک شد .
۴٫کار با فوم یا چرم مصنوعی
۵٫کار با کاغذ رنگی و مقوا های رنگی
۶٫اوریگامی
در اینجا بهتر دیدیم که توضیحی مختصر راجع به اوریگامی داده شود .
اوریگامی
(اُری) به معنی با اندیشه تا دادن و( گامی) به معنی کاغذ است.ترکیب آنها با یکدیگر کلمه اریگامی را میسازد. بنابراین اریگامی هنر و اندیشه ی تا دادن کاغذ (یا صفحاتی از جنس پلاستیک ، فلز و مواد دیگر) برای خلق شکل های مختلف ، می باشد.این شکل ها تعداد زیادی ازحیوانات ، پرندگان ، ماهی ها،وسایل بازی، وسایل دکوری، شکل های هندسی و اشکالی در ارتباط با گرافیک ، معماری ، صنعت و … را شامل می شوند.
اریگامی طیف بسیار گسترده ای از کودکان پیش دبستانی تا اساتید دانشگاه را در بر می گیرد.تمام مردم می توانند از آن لذت برده و با خلق طرحهای جدید به تاریخ اریگامی بپیوندند. اریگامی مدرن، در چند ساله اخیر(از سال ۱۹۵۰ میلادی به بعد) با انتشار کتابهای آقای یوشیزاوا (Akira Yoshizava) ، استاد اریگامی از ژاپن، رنسانس خودش را شروع کرد. اکنون اریگامی کاربردهای مهمی در هنر، علم و صنعت پیدا نموده است.
سخن پایانی
امروزه برای هر کشوری که بخواهد در تولید حرف اول را بین کشورها بزند تولید فکر نو و ایده است. این امر به خوبی ضرورت پرورش خلاقیت در کودکان و نو جوانان را نشان می دهد . کودکان و نو جوانانی که آینده ساز یک مملکت هستند. خلاقیت موهبتی است که بالقوه در تمام انسانها وجود دارد, حال ظهور آن و گسترشش مستلزم فراهم بودن شرایط مناسب است.
تا کنون بدلایل مختلف از جمله عدم وجود خلاقیت ها و فرهنگ سازی های مناسب و کار آمد، در رسانه ها از جمله رادیو و تلویزیون ، روزنامه ها و غیره، اطلاع رسانی و بستر سازی مناسب در این زمینه انجام نشده است.
مثلاً برای تهیه کنندگان برنامه های تلویزیونی ساخت برنامه های کم محتوی آسان تر است، تا ساخت برنامه های ناب و کارآمدی که حاصل تحقیق ، مطالعه و استفاده از طرح های صاحب نظران باشد. روزنامه های ما نیز ترجیح می دهند و برایشان ساده تر است که به حوادث روزمره بپردازند تا به علوم و فرهنگ هایی که توسعه آنها موجب رشد و پویایی جامعه می گردد. با این دید ، هر دو رسانه در جذب ایده و طرح های نو و کار آمد ، چندان ابتکار عملی ندارند .
