قصه خوانی و رشد کودکی خلاق و آگاه

دراهمیت قصه گویی و خواندن با کودکان می توان با نقل قولی از افلاطون صحبت را شروع کرد . افلاطون می گوید:

« باید پرستاران و مادران را وادار کنیم فقط حکایاتی را که پذیرفته ایم برای کودکان نقل کنند و متوجه باشند پرورشی که روح اطفال از راه گفتن حکایات به دست می آورد ، به مراتب بیش تر از تربیتی است که جسم آن ها با ورزش پیدا می کند.»

کودکان با شنیدن افسانه ها، اسطوره ها و قصه های قومی دربارۀ جهان و آنچه در آن است, اطلاعاتی به دست می آورند و در ذهن خود، آرزوهای مطلوبشان را شکل می دهند. تقریباً تمام افسانه های اقوام و ملل گوناگون این ویژگی را دارند.

در قصه تمایلات درونی افراد تجسم خارجی می یابد و چهره ها و حوادث آن قابل فهم می شود.

قصه ها هم شادی آفرینند و هم آموزنده . در قصه ها از واژه هایی استفاده می شود که کودکان را تحت تأثیر قرار می دهد.

تاثیر قصه گویی در فعالیتهای ذهنی کودک

داستان ها کنجکاوی کودک را بر می انگیزند و تخیل او را فعال میکنند او را به تفکر وامیدارند و سوالهایی در ذهنش ایجاد میکند. به او کمک کند توانایی ذهنی اش را افزایش و احساساتش را توضیح دهد. آگاهی دادن به کودک دربارۀ دنیایی که در آن زندگی می کند ، پرورش عادت های مفید و ایجاد عزت نفس و حس استقلال طلبی و گسترش خلاقیت از مهم ترین هدف هایی است که در قصه گویی برای کودک دنبال می شود.

رشد نیروی تکلم

با خواندن قصه و بازگویی آن ، نیروی بیان و تکلم کودک رشد پیدا می کند و بر  دایرۀ لغات و اطلاعاتش افزوده می شود. کودک با خواندن یا گوش سپردن به قصه بر توجه و دقتش به پیرامون خود می افزاید و دربارۀ هر موضوع و پدیده ای فکر می کند . او از این راه مهارت هایی مثل خوب دیدن ، خوب شنیدن ، پرسیدن و به دنبال پاسخ بودن را به دست می آورد . بچه‌ هایی که قصه‌های بیشتری برای‌ شان گفته یا خوانده شده، از نظر زبانی در سطح بالاتری قرار دارند؛ به‌ همین‌ دلیل تأکید می‌کنیم والدین در سنین قبل از دبستان حتما برای فرزندان‌ شان کتاب بخوانند تا فرایند آموزش آن‌ها در مراحل بعدی زندگی‌شان را تسهیل و تسریع کنند.

داستان سرایی به مثابه تدبیری مداخله ای برای آموزش می تواند دانش آموزان را به کشف معنای منحصر به فرد بودن خود ترغیب کند و توانایی آن ها را برای برقراری ارتباط واقعی بین افکار و احساسات افزایش دهد. مهارت های کلامی می تواند توانایی دانش آموزان را برای حل و فصل اختلاف بین فردی به صورت آرام و توأم با بحث و گفت و گو افزون سازد. بیان داستان و نیز گوش فرا دادن به آن دانش آموزان را به بهره گیری از تخیلاتشان تشویق می کند. این تخیل قوی می تواند اعتماد به نفس و انگیزش شخصی را در دانش آموزان افزایش دهد، زیرا آنان خود را برای نیل به امیال و آرزوهایشان شایسته و توانا تصور می کنند.

قصه گویی و درمان مشکلات رفتاری کودک

اگر والدین یا درمان گران قادر به فهم افکار سری کودک یا شناسایی احساس های پنهان او باشند، هر اندازه تفسیرهای انجام شده نیز درست باشند، باز این فرصت از کودک گرفته می شود که خود از طریق شنیدن پی در پی داستان و تفکر درباره آن به احساس رویارویی موفقیت آمیز با مشکل خود دست یابد.

برخی از مسائل کودکان با مشکلات عاطفی و رفتاری از ضعف آگاهی و بهره نبردن از مهارت های اجتماعی، الگوی کلامی صحیح، رفتارهای جامعه پسندانه، مهارت های ارتباطی و دوست یابی، مسئولیت پذیری، و غیره ناشی می شود؛ پس آموزش این مهارت ها به این کودکان ممکن است تا حدودی از بروز این مشکلات پیشگیری کند.

قصه ها به کودکان راه حل هایی ارائه می دهند که غیرمنتظره و شگفت انگیز و در عین حال شدنی و مثبت هستند.

در این جا چند نمونه از راهبردهای مهارت های اجتماعی را ذکر می کنیم که مربیان می توانند برای آموزش آن ها از داستان استفاده کنند و برای این که کودک مطالب را بهتر درک کند از سوال های نیمه سازمان یافته نیز کمک بگیرند. این راهبردها به کودکان پرخاش گر کمک می کند تا تمایلات و رفتارهای پرخاش گرانه خود را مهار کنند.

– پیوستن به فعالیت های دیگر

– ابراز خشم با لحن آرام

– ترک صحنه

– نپذیرفتن تقاضاهای دیگران به شیوه ای مودبانه

– یادآوری سودمندی و مزایای رفتار مناسب

– نادیده انگاشتن رفتار نامطلوب دیگران

– استفاده از جمله های تلفیقی

– هم دلی کردن

خلق لحظه ای ارزشمند

از جمله  مهم ترین پیامد های داستان خوانی ، نزدیک کردن اعضای خانواده به یکدیگر است . در این جا خواندن برای کودک به یک جریان اجتماعی تبدیل می شود.

قصه گویی میتواند یک جریان متقابل و دو سویه بین کودک و بزرگسال بخصوص والدین باشد ,توصیه می‌شود در سنین قبل از دبستان، از کودک بخواهید گاهی او برای شما قصه بسازد و تعریف کند. این کار علاوه‌بر ایجاد احساس لذت و علاقه‌مندی به قصه‌گویی، در رشد خلاقیت او نیز بسیار مؤثر است. والدین یا مربیان میتوانند برای بالا بردن سطح توانمندی کودک با توجه به آموزه هایی که  او گذرانده از کتابهای داستان سازی کودکان استفاده کنند به گونه ای که نویسنده چند خط از داستان را میگوید و کودک با توجه به تصاویر کتاب و با تکیه بر تخیل خود داستان را کامل کند.

ودرآخر اینکه والدین عزیز مهم نیست که شما چقدر خسته هستید، چند دقیقه ای را برای خواندن حداقل یک داستان کوچک  روزانه برای کودک خود پیدا کنید.گوش دادن به داستان ها در دوران کودکی ، ما را با یک چارچوب کسب تجربیات مبهم و لذت بخش، که مغز قادر است به یاد آورده و در سراسر زندگی جستجو کند، سوق می دهد. اغلب این یک احساس خوشایند در رختخواب است. حتی برای کودکان ناآرام که در شرایط پر سر و صدا رشد کرده اند، یک داستان در هنگام خواب به معنی بودن در آرامش نسبی برای لحظاتی است، حتی اگر موقت باشد.