وقتی صحبت از تماشای تلویزیون برای کودکان می‌شود، سوالات زیادی در ذهن ما مطرح می‌شود. همه ما هشدارهای زیادی در مورد اثرات منفی تلویزیون روی کودک شنیده‌ایم. با وجود این که بسیاری از والدین در مورد اثرات تلویزیون بر کودکان نگران هستند اما این نگرانی باعث نمی‌شود آن‌ها مجبور شوند تلویزیون را خاموش کنند.
با وجود این که هنوز روی مخرب بودن فیلم ها برای کودکان اتفاق نظر وجود ندارد اما در اثرات منفی زیاد نگاه کردن به برنامه ها بین کارشناسان توافق وجود دارد و اغلب آن‌ها توصیه می‌کنند که کودکان بهتر است حداکثر ۲ ساعت در روز تلویزیون تماشا کنند.
محققان دانشگاه ماساچوست به این نتیجه رسیده‌اند که روشن بودن تلویزیون به صورت دائم در خانه میتواند بازی کودکان را مختل کند و آن‌ها بازی‌های خیالی که باعث خلاقیت در آن‌ها می‌شود را کمتر انجام دهند.
با وجود این که تلویزیون فایده‌ای برای رشد مغز در نوزادان کمتر از ۲ سال ندارد. اما کارشناسان اعتقاد دارند, بچه‌های بزرگ‌تر از ۲ یا ۳ سال میتوانند چیزهای کمی از تلویزیون بیاموزند. پس با انتخاب برنامه‌های مناسب و اجتناب از زیاده‌روی در تماشای تلویزیون می‌توانیم از تلویزیون استفاده کنیم.
چه برنامه‌هایی برای کودکان مناسب است
خط داستان مستقیم داشته باشد و موضوع برنامه مدام تغییر نکند و زمان برنامه مدام به گذشته و آینده نرود. روایت داستانی سرراستی که بدون هیچ وقفه زمانی، کودک را از نقطه A به نقطه B ببرد.
اگر می‌خواهید کودکتان چیزی یاد بگیرد، برنامه‌هایی را انتخاب کنید که موارد زیر را درون خود دارد یا آن را تقویت می‌کند:
مشارکتی بودن برنامه، مثلاً وقفه‌هایی در برنامه در نظر گرفته شده باشد که در طول آن کودک بتواند به پرسش‌های مطرح‌شده پاسخ دهد.
طوری باشد که بچه‌ها را به همکاری و تعامل تشویق کند؛ برای مثال سوال بپرسد و مکث کند تا کودک به آن سوال پاسخ دهد.
برچسب داشتن، یعنی اگر در برنامه راجع به چیزی بحث می‌شود، آن موضوع روی صفحه نمایش داده شود.
چیزهایی که می‌آموزد را مرور و تکرار کند.
محتوای خشونت آمیز نداشته باشد.
تعامل بین والدین و کودکان
بسیاری از والدین کودکان خود را پای تلویزیون می‌نشانند. و از این فرصت برای انجام دادن کارهای شخصی خود استفاده می‌کنند. معمولا صبح‌ها و عصرها برای پختن ناهار و شام این اتفاق می‌افتد. در حالی که اغلب کارشناسان معتقد هستند کودکان نیاز به تعامل با والدین دارند. و گذراندن وقت در کنار افرادی که آن‌ها را دوست دارند برای رشد کودکان در سال‌های اول زندگی ضروری است.
تلویزیون باعث می‌شود والدین از توجهی که باید به کودکان خود داشته باشند غافل شوند. یکی از راه‌های جلوگیری از این موضوع نشستن کنار کودک و تماشای برنامه به همراه او است. در این حالت ضمن حفظ تعاملات اجتماعی، والدین میتوانند اتفاقاتی که در برنامه می‌افتد را به کودک خود توضیح دهند و به محتوای آموزشی آن اضافه کنند.
توصیه هایی به والدین
یکی از مهمترین و بهترین توصیه ها به والدین درباره ی تماشای زیاد تلویزیون در کودکان این است که کودک را در تماشای تلویزیون همراهی کنید.
زمان هایی که می توانید با کودکتان تلویزیون تماشا کنید را مشخص کنید و در مورد چیزی که می بینید گفتگو کنید. به گفته ی مشاوره کودک اگر کودک بتواند با افراد بزرگسال تلویزیون تماشا کند و در مورد شخصیت های فیلم و برداشتی که از برنامه داشته است با پدر و مادرش گفت و گو کند, باعث می شود, هدفدار تلویزیون نگاه کردن را یاد بگیرد.
کمی از روز را با کودک خود به تماشای تلویزیون بگذرانیم و از بودن در کنار هم لذت ببریم.
نکته ی مهم در زمینه ی تماشای تلویزیون در کودکان این است که متاسفانه تبدیل به یک عادت می شود و کودک به تماشای بدون برنامه و هدف تلویزیون اعتیاد پیدا می کند.
عوارض تماشای زیاد تلویزیون در کودکان:
به چشم کودک آسیب وارد می شود.
خیره شدن به صفحه دیجیتالی با فاصله کم به مرور به چشم صدمه میزند. اثرات سو این وسایل در طولانی مدت خود را نشان خواهد داد.
مشکلات روحی مثل ( تیک عصبی ، پرخاشگری ، استرس ) در کودک به وجود می آید.
زیاد نشستن و بی تحرکی به مرور زمان باعث بیماری دیابت در کودک می شود.
پرخوری های عصبی و یا اختلال در خوردن در کودکان به وجود می آید
اختلال خواب و مشکلات تحصیلی در کودک به وجود می آید.
تماشا کردن تلویزیون قبل از خواب ممنوع است. بیدار شدن اول صبح و بلافاصله نگاه کردن تلویزیون ممنوع است.
برای کودک عادت های مثبتی را بجای تماشای بی وقفه تلویزیون طراحی کنید. به طور مثال : می توانید صبح ها یک برنامه ی ورزشی مرفه برای کودک خود در نظر بگیرید و با او همراهی کنید تا الگوی مناسبی نیز برای او باشید.
عوارض تماشای تلویزیون را به مثبت تبدیل کنید
- قبل از خواب به جای تماشای زیاد تلویزیون برای کودکان چه برنامه هایی می توان قرار داد ؟
- برای کودک کتاب بخوانید. البته با هم مشغول کتاب خواندن شوید تا کم کم برای کودک جذابیت پیدا کند .
- برای کودک موسیقی آرامش بخش بگذارید و تنفس درست را به کودک آموزش دهید.
- کودک را نوازش کنید و ماساژ بدهید و از کودک خود بخواهید اتفاقاتی که از صبح برایش خوشایند و ناخوشایند بوده را شرح دهد این روش باعث می شود بین شما و کودکتان صمیمیت هم شکل بگیرد.
- برای او قصه بگویید اجازه دهید قبل از خواب ذهن او خالی از اتفاقات و هیجانات شود که در شب نیز دچار بد خوابی و کابوس نشود .
یکی دیگر از بازی های سرگرم کننده که می تواند باعث خلاقیت و ایجاد حس مثبت در کودک شود این است که آگهی های تجاری را با کودک مورد نقد قرار دهید. یعنی به او یاد دهید که با دیدی انتقادی نگاه کند. تا بفهمد که هدف آن ها از اینکه این آگهی را درست کرده اند چیست؟
بطور مثال به او بگویید ترانه های تبلیغاتی سعی دارند او را وادار به چه کاری کنند. چرا این همه آگهی اسباب بازی پخش می شود. در مورد میزان کیفیت و هدفی که می تواند پشت آگهی های تبلیغاتی باشد با کودک خود صحبت کنید.
به همین راحتی می توانید عوارض تماشای تلویزیون در کودکان و اثرات منفی تماشای تلویزیون در کودکان را به نقاط مثبت و کارآمد در کودکان تبدیل کنید.
کودکان از چه زمان میتوانند تلویزیون ببینند
کودکان از دو سالگی نیم ساعت در روز میتوانند تلویزیون تماشا کنند. اما تا شش سالگی بهتر است برای بازی با موبایل یا کامپیوتر صبر کنند. دلیل اول ان است که کودکانی که در معرض کار با موبایل و کامپیوتر زیر شش سالگی یا بیشتر از یک ساعت بعد از شش سالگی هستند. خطر اعتیاد به اینترنت و منزوی شدن را خواهند داشت. دلیل دوم ان است که هیچ مطالعه و تحقیق دراز مدت در مورد تاثیر موبایل بر سلامت کودکان انجام نشده. و دلیل سوم انسان در رابطه با دیگران رشد سالم خواهد داشت.
– اگر فرزندتان به تلویزیون، موبایل، آیپد یا کامپیوتر معتاد است, متوسل به زور و تنبیه نشوید. تنها یک پیشنهاد وسوسه انگیز میتواند انها را از این وسایل جدا کند.
تلویزیون و توسعه زبان
آیا تلویزیون می تواند به توسعه زبان کودک کمک کند؟
– بله و خیر!
تاثیر تلویزیون بر توسعه زبانی کودک، وابستگی زیادی به محتوای تماشا شده دارد.
تحقیقات مختلف نشان داده اند که تماشای برنامه های مناسب کودکان، منتج به تقویت دایره واژگان و همچنین مهارت بالاتر در مکالمه و استفاده از کلمات در کودکان ۳۰ ماهه خواهد شد.
اما تماشای برنامه های رده سنی بزرگسالان عملاً به کاهش قابلیت استفاده از دایره واژگان در کودک منجر می شود. احتمالاً به این دلیل که ساختارهای مغزی کودک را ناهمگون می سازند.
با این حال علم و تجربه ثابت کرده اند که یادگیری زبان و توسعه دایره واژگان در ارتباطات دوسویه اجتماعی (خانواده، مهدکودک و …) بهتر اتفاق می افتد. بنابراین با کودک تان به هر بهانه ای و مدام حرف بزنید.
خشن ترین و واقعی ترین برنامه تلویزیون
از خشن ترین و واقعی ترین برنامه های تلویزیون اخبار است. کودک نباید محتویات خشن آن را ببیند.اگر کودک اخبار دید در مورد آن با کودک گفتگو کنید. محتوای اخبار را با کودک خود مورد گفتگو قرار دهید. تا بدین ترتیب کودک راحت تر بتواند بفهمد در جهان چه می گذرد. و اجازه ندهید اگر صحنه ای دلخراش و بد را در تلویزیون دید در تنهایی خودش به نتیجه گیری های منفی برسد.
در پایان می‌توان به این نتیجه رسید شاید تلویزیون برای مغز کودکان مخرب نباشد اما طبق دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی تماشای بیش از ۲ ساعت تلویزیون برای کودکان زیر ۲ سال اصلا توصیه نمی‌شود. باید به عنوان پدر یا مادر مراقب باشیم تلویزیون به جز اصلی زندگی کودک ما تبدیل نشود.
